تاثیر صفر درصدی تحریم‌ ها بر بیمه حمل‌ و نقل ریلی!

درحال حاضر سهم حمل‌ و نقل ریلی درترانزیت کالا براساس اعلام وزیر راه‌ و شهرسازی ۲۰ درصد است. این درحالی است که پیش از این محمدحسن رضائیان، کارشناس ارشد حوزه ریلی اعلام کرده بود در برخی مسیرها سهم شبکه ریلی کشور از ترانزیت کالا به‌ صفر می‌رسد.
گرچه برخی بر این باورند که حمل ریلی به‌رغم تمام مزایای خود از جمله مصرف پایین سوخت، ارزان بودن و ایمن بودن اما به‌ دلیل عدم‌ برخورداری از زیرساخت‌ های مناسب و توسعه‌ نیافتگی در یکی‌ دو دهه اخیر مورد اقبال قرار نگرفته، برخی دیگر معتقدند بهره‌ وری نامناسب، این صنعت را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است.
درکنار تمام مشکلات و موانعی که دراین صنعت وجود دارد، نمی‌توان منکر آن شد که هنوز هم حمل ریلی درکشور هرچند اندک اما مورد استفاده قرار می‌گیرد و نیاز به‌ارائه بیمه دارد. از این رو شرکت‌ های بیمه‌ای همچنان خدمات و پوشش انواع بیمه را برای این صنعت مهم و مغفول‌ مانده کشور در نظر می‌گیرند.
ریسک فیزیکی و سرمایه‌ گذاری در بیمه حمل ریلی
درحال حاضر دو نوع ریسک فیزیکی و سرمایه‌ گذاری درپوشش بیمه‌ای حمل و نقل ریلی وجود دارد. درتوضیح این دو نوع ریسک می‌توان گفت ریسک فیزیکی شامل خسارت‌هایی است که می‌تواند به‌خطوط ریلی، مسافران، اشخاص ثالث و خود لکوموتیو یا واگن‌های آن وارد شود.
پوشش بیمه‌ای برای شبکه ریلی، لکوموتیو یا هر دستگاهی که درمسیر خطوط راه‌آهن تردد دارد، شرایط و چارچوب خاص خود را دارد و پس از ارزیابی ریسک، قابل بیمه شدن است.
به‌ گفته کارشناسان شرکت‌های بیمه‌گر درپوشش خسارت‌های فیزیکی مشکل خاصی ندارند و به‌ارائه بیمه‌نامه‌ها می‌پردازند. نوع دوم ریسک که برای سرمایه‌گذاری درحوزه ریلی می‌توان به‌آن اشاره کرد، شامل مواردی است که تحقق آن‌ها متاثر از شرایط اقتصادی یا سیاسی است یا اراده بیمه‌گذار در به‌وجود آمدن آن‌ها نقش دارد؛ به‌طوری‌که بخشی از عدم‌سرمایه‌گذاری‌ها ناشی از نبود مکانیزم مشخص تضمین بازگشت سرمایه یا عدم‌تضمین بازپرداخت تسهیلات پرداختی به‌ارائه‌کننده تسهیلات توسط موسسات اعتباری است.
قرارداد کلی راه‌ آهن ایران با شرکت‌ های بیمه‌ای
شبکه ریلی کشور به‌واسطه سهمی که از حمل‌ونقل دراختیار دارد، به‌گفته مدیر باربری بیمه «دانا»، به‌عنوان بزرگ‌ترین مشتری درصنعت بیمه شناخته می‌شود.
علیجانی درخصوص وضعیت بیمه این صنعت به «دنیای‌ خودرو» گفت: «راه‌آهن جمهوری‌اسلامی یک قرارداد کلی به‌صورت سالانه با شرکت‌های بیمه‌ای منعقد و هرمورد را به‌شرکت‌های بیمه اعلام می‌کند.»
وی درادامه افزود: «خسارت‌هایی که از سوی شرکت‌های بیمه دراین بخش منتشر می‌شود مربوط به محموله‌های ترانزیتی است که ازخاک جمهوری‌اسلامی عبور می‌کنند.»
علیجانی درتوضیح این موضوع بیان کرد: «هرچند این محموله‌ها ترانزیتی و بین‌المللی هستند، حادثه‌های آن در قلمرو مرزی ایران اتفاق می‌افتد که از این رو راه‌آهن جمهوری‌اسلامی‌ایران عهده‌دار عبور این محموله از خاک ایران است.»
تاثیر تحریم‌ ها بر بیمه حمل ریلی صفر است
گذر از خاک ایران و دستیابی شبکه ریلی به‌سهم مشخصی از ترانزیت، درکنار دولتی بودن راه‌آهن، مسئولیت‌های بسیاری را برای کشور و به‌تبع آن شرکت‌های بیمه‌ای به‌وجود می‌آورد که با اعمال تحریم‌ها و احتمال اثرگذاری آن‌ها، این مسئولیت‌ها تشدید خواهند شد. به‌گفته مدیر باربری بیمه دانا اما تاثیرگذاری تحریم‌ها روی این بخش بسیار کم و تقریبا صفر است.
وی دراین خصوص گفت: «اگر قرار بود تحریم‌ها روی صدور بیمه‌نامه برای ترانزیت انجام‌شده توسط شبکه ریلی کشور تاثیرگذار باشد، این محموله‌ها وارد خاک کشور نمی‌شد.» علیجانی افزود: «این درحالی‌است که به‌نظر نمی‌رسد حجم ورود محموله‌ها درکشور بعد از اعمال تحریم‌ها کاهش یافته باشد.»
وی درادامه اظهار کرد: «چنانچه براثر تحریم‌ها، شاهد کاهش حجم ورود محموله‌ها و سهم این صنعت از ترانزیت باشیم، به‌طور قطع مربوط به‌موضوع تحریم‌ها نمی‌شود.»
وی عنوان کرد: «اگر تناژ حمل ریلی کاهش پیدا کند، به‌طور قطع از حق بیمه‌ها نیز کاسته خواهد شد که چنین اتفاقی نیفتاده است.»
فشار روی بیمه های اتکایی به‌ دلیل تحریم‌ ها
به‌گفته علیجانی عدم‌همکاری بیمه‌های خارجی به‌دلیل تحریم‌ها، بیشترین فشار را روی پوشش اتکایی وارد می‌کند. این مدیر صنعت بیمه کشور درخصوص مشارکت بیمه‌گران خارجی اظهار کرد: «یکی از مواردی که در بیمه اهمیت دارد، پراکندگی ریسک است. شرکت‌های بیمه نباید تمام تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد قرار دهند.»
وی افزود: «به‌عنوان مثال یک شرکت بیمه به‌جای آنکه یک‌هزار واحد کالا را درتهران بیمه کند، بهتر است این کالاها را درشهرهای مختلف بیمه کند تا اگر حادثه‌ای واقع شد، تمام ریسک بیمه‌گر را تحت‌تاثیر قرار ندهد.» این فعال صنعت‌بیمه اظهار کرد: «به‌همین منظور از طریق بیمه اتکایی، توزیع ریسک انجام می‌شود تا درصورت بروز حادثه، شرکت‌های خارجی نیز درخسارت مشارکت کنند.»
وی با اشاره به‌تاثیرگذاری تحریم‌ها روی پوشش بیمه‌های اتکایی عنوان کرد: «زمانی که بیمه‌های خارجی امکان ارائه پوشش بیمه‌ای به‌کشور را ندارند، این حق بیمه‌ها روی شرکت‌های داخلی متمرکز می‌شود و اگر خسارتی وارد شود، تمام خسارت متوجه آن‌هاست.»
این درحالی است که به‌گفته برخی کارشناسان و فعالان صنعت ریلی کشور، ورود ‌سرمایه‌گذاران غیردولتی و خارجی مستلزم ارائه پوشش بیمه‌ای مناسب از سوی بیمه‌گران داخلی و درصورت نیاز جذب پوشش اتکایی است.